Κυριακή 1 Απριλίου 2007

Νέοι άνθρωποι, νέα πρότυπα

Αλλάζουμε. Συνέχεια αλλάζουμε από τη στιγμή που θα γεννηθούμε μέχρι να πεθάνουμε, σε κάθε λεπτό της ζωής μας έχουμε ζήσει κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό και πάντα αυτό το άλλο μας επηρεάζει, είτε το θέλουμε είτε εντελώς ασυνείδητα γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς μας ή του χαρακτήρα μας. Αλλά ο στόχος αυτής της έκθεσης ιδεών δεν είναι μια γενική αμπελοφιλοσοφία επί του θέματος, αλλά το πώς έχουμε αλλάξει εμείς οι νέοι στην Ελλάδα τα τελευταία δέκα κυρίως χρόνια. Και αυτό που έχω να επισημάνω ως πρώτη παρατήρηση και ως βασική μου ιδέα για τα όσα ακολουθούν, είναι πως βλέπω μια αλλαγή προσανατολισμού των νέων παιδιών, αλλαγή προς το κακό κατά τη γνώμη μου.

Όπως είπα, αυτό το φαινόμενο νομίζω πως κυριαρχεί τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια, μια δεκαετία που νομίζω πως έχουν αλλάξει πολλά χαρακτηριστικά της αγωγής, της ανατροφής, της συμπεριφοράς, των διεξόδων και γενικώς πάρα πολλών βασικών ιδιαιτεροτήτων ή χαρακτηριστικών που είχαν οι νέοι πιο παλιά. Προφανώς και δεν είμαι κατά της όποιας ανανέωσης ή του καινούργιου, αλλά νομίζω πως όσο περισσότερο περνάει ο χρόνος, τόσο πιο πολύ οι καταιγιστικές εξελίξεις σε κάθε πτυχή της ζωής μας μας αποπροσανατολίζουν και μας στερούν την ενασχόλησή μας με πράγματα που έχουν (περισσότερη) αξία. Και αυτό έχει ίσως πραγματοποιηθεί ασυναίσθητα και όχι απαραίτητα ως προσωπική επιλογή. Βεβαίως, το τι αξίες ή προτεραιότητες θέτει κάποιος είναι απόλυτα σεβαστό, αλλά το θέμα δεν είναι τόσο διαυγές.

Νέες συνήθειες και ήθη υπάρχουν, όπως τα ηλεκτρονικά, τα online παιχνίδια και γενικώς η κακή χρήση των νέων τεχνολογιών, οι καινούργιες ασχολίες όπως τα graffiti και τα κόλπα με σανίδες, το ντύσιμο αλά 50 Cent με φαρδιά παντελόνια, αλυσίδες και μποξεράκια που είναι εμφανή λόγω των χαμηλοκάβαλων (που είναι της μόδας), και το κυριότερο, η κραυγαλέα προσπάθεια των εφήβων να αποκτήσουν χαρακτήρα όμοιο με κάποιο γνωστό τραγουδιστή ή γενικώς διάσημο (έστω και για μια νύχτα), αντί να χτίσουν μια προσωπικότητα σε νέες βάσεις και απολύτως δικιά τους. Δεν κρύβω πως και γω πέρασα από μια τέτοια παρόμοια φάση που ήθελα να γίνω από τη μία μέρα στην άλλη γνωστός στα πέρατα του κόσμου, να γίνω μέλος του κύματος και ταυτόχρονα να ξεχωρίσω από αυτό. Και δεν είμαι σίγουρος ότι τελείωσα το πέρασμά μου αυτό. Γι’ αυτό δεν «τη λέω» σε κανένα που θέλει να εκφράζεται με τις τάσεις της εποχής. Φοράω σκισμένα jeans και ρούχα που είναι της μόδας, έχω περάσει ώρες μπροστά στο pc μου παίζοντας παιχνίδια, γράφοντας σε forum και εν γένει όλα αυτά τα βρίσκω απολύτως φυσιολογικά σα νέος. Και γενικώς, δεν κατακρίνω κανένα που θέλει να ασχοληθεί με κάτι πρωτοποριακό και in αλλά κατακρίνω όποιον αφήνει ανοχικά ή αδιάφορα τους νέους να παραπατάνε στην προσπάθειά τους να ισορροπήσουν.

Τα παραδείγματα που ανέφερα πιο πάνω δεν είναι κατάλογος με evil συνήθειες, αντιθέτως κάποια είναι δημιουργικά και εν γένει αποτελούν μια έκφραση των εφήβων. Ή μάλλον πιο σωστά, δεν είναι ούτε για αποφυγή, ούτε για άκριτη μίμηση. Αυτό είναι που θέλω να τονίσω. Πως όλα είναι καλά ή τουλάχιστον ανεχτά, όσο δεν το παρακάνουμε, όσο κρατάμε το μέτρο. Έχω την κρίση πλέον να δω πως η γενιά μου ήταν πιο «κοινωνική», πιο τσαχπίνικη αν θέλετε, πιο επαναστατική από την προηγούμενη, και σίγουρα η γενιά μετά από μένα είναι ακόμα περισσότερο open-minded και λιγότερο συντηρητική. Και αυτό είναι επιθυμητό και είναι πλεονέκτημα της κοινωνίας και των νέων, παρά κακό, όπως το παρουσιάζω. Δυστυχώς όμως γίνεται μειονέκτημα, γίνεται κακό, γίνεται πρόβλημα όταν οι νέοι είναι ανοιχτόμυαλοι μόνο σε ορισμένα θέματα, που είναι πάνω κάτω γνωστά. Και γίνεται ουσιαστικό πρόβλημα όταν αυτή η διεύρυνση γνώσεων επί αυτών των μεμονωμένων θεμάτων, απειλεί με ατροφία τους άλλους τομείς που αφορούν σε συμπεριφορά, σε εκπαίδευση, σε αθλητισμό ή άλλα τέτοια θέματα.

Η υπερεξέλιξη των νέων με βάση εξωγενή πρότυπα και ιδανικά (κυρίως made in USA), ενώ τα βελτιώνει μεν στο να δουν από πιο νωρίς την κοινωνία με άλλο, πιο έμπειρο και λιγότερο απλανές βλέμμα, ωστόσο τους έχει δημιουργήσει ένα άλλο κενό προσωπικότητας, ένα κενό που αφορά στην επικοινωνία με τους άλλους, στη μόρφωση ή στις δραστηριότητές τους, και τους κάνει να θεοποιούν τις εύκολες λύσεις και όχι την προσπάθεια (για οτιδήποτε). Βλέπουμε τα μικρότερα αδέρφια μας να είναι περισσότερο περί ανέμων και υδάτων, να γουστάρουν να παίξουν Pro στο playstation ή το X-box αντί να πάνε στην προπόνηση, να παίρνουν μέτριους βαθμούς στα μαθήματα, αλλά στα ερωτικά να μας δίνουν συμβουλές, να έχουν κινητό και στο δημοτικό πλέον, να συμπεριφέρονται από πολύ μικρά σαν αλητάκια παρά ως παιδιά, και μέσα σ’ όλα, να μη νοιάζεται κανείς, ούτε οι ίδιοι οι γονείς. Αυτή είναι η κατάσταση που βλέπω εγώ να επικρατεί και που έχοντας συζητήσει και με άλλους να φαίνεται ως πραγματικότητα, παρά ως υπερβολές και ειδικές περιπτώσεις.

Ανέλυσα εκτενώς το θέμα, αν και είναι φοβερά πολύπλοκο κατά τη γνώμη μου, και έχω την εντύπωση πως υπάρχει μια στροφή στο μέσο όρο των νέων, μια στροφή που ίσως εμείς να ήμαστε στην αρχή της και επηρεαστήκαμε σαφώς, αλλά λίγο. Ίσως να φταίει σε μεγάλο βαθμό και η επανάσταση των τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφορίας που μπαίνει με πολύ ξαφνικούς ρυθμούς στη ζωή μας. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οφείλουμε να επανελέγξουμε σαν νέοι αν αυτά τα νέα πρότυπα και συνήθειες κάνουν περισσότερο καλό ή κακό ή αν εμείς τα κάνουμε να αποδεικνύονται σατανικά με τον τρόπο που (υπερ)ασχολούμαστε με αυτά και αμελούμε τις άλλες διεξόδους. Γιατί αν δεν το κάνουμε, αυτή η στροφή θα καταλήξει να γίνει αναστροφή και πισωγύρισμα.